Bilgece Sözler--3--

İyi ad hoş kokulu yağdan, Ölüm günü doğum gününden iyidir. Yas evine gitmek, şölen evine gitmekten iyidir. Çünkü her insanın sonu ölümdür, Yaşayan herkes bunu aklında tutmalı. Üzüntü gülmekten iyidir, Çünkü yüz mahzun olunca yürek sevinir. Bilge kişinin aklı yas evindedir, Akılsızın aklıysa şenlik evinde. Bilgenin azarını işitmek, Akılsızın türküsünü işitmekten iyidir. Çünkü akılsızın gülmesi, Kazanın altındaki çalıların çatırtısı gibidir. Bu da boştur. Haksız kazanç bilgeyi delirtir, Rüşvet karakteri bozar. Bir olayın sonu başlangıcından iyidir. Sabırlı kibirliden iyidir. Çabuk öfkelenme, Çünkü öfke akılsızların bağrında barınır. "Neden geçmiş günler bugünlerden iyiydi?" diye sorma, Çünkü bu bilgece bir soru değil. Bilgelik miras kadar iyidir, Güneşi gören herkes için yararlıdır. Bilgelik siperdir, para da siper, Bilginin yararı ise şudur: Bilgelik ona sahip olan kişinin yaşamını korur. İyi günde mutlu ol, Ama kötü günde dikkatle düşün; Boş ömrümde şunları gördüm: Doğru insan doğruluğuna karşın ölüyor, Kötü insanın ise, kötülüğüne karşın ömrü uzuyor. Ne çok doğru ol ne de çok bilge. Niçin kendini yok edesin? Ne çok kötü ol ne de akılsız. Niçin vaktinden önce ölesin? Birini tutman iyidir, Öbüründen de elini çekme. Bilgelik, bilge kişiyi kentteki on yöneticiden daha güçlükılar. Çünkü yeryüzünde hep iyilik yapan, Hiç günah işlemeyen doğru insan yoktur. İnsanların söylediği her söze aldırma, Yoksa uşağının bile sana sövdüğünü duyabilirsin. Çünkü sen de birçok kez Başkalarına sövdüğünü pekâlâ biliyorsun. Bütün bunları bilgelikle denedim: "Bilge olacağım" dedim. Ama bu beni aşıyordu. Bilgelik denen şey Uzak ve çok derindir, onu kim bulabilir? Böylece, bilgelik ve çözüm aramaya, incelemeye, kavramaya, Kötülüğün akılsızlık, akılsızlığın delilik olduğunu anlamayakafa yordum. Kimi kadını ölümden acı buldum. O kadın ki, kendisi tuzak, yüreği kapan, elleri zincirdir. Vaiz diyor ki, "Şunu gördüm: Bir çözüm bulmak için Bir şeyi öbürüne eklerken -Araştırıp hâlâ bulamazken- Binde bir adam buldum, Ama aralarında bir kadın bulamadım. Bulduğum tek şey: Tanrı insanları doğru yarattı, Oysa onlar hâlâ karmaşık çözümler arıyorlar." Bilge insan gibisi var mı? Kim olup bitenlerin anlamını bilebilir? Bilgelik insanın yüzünü aydınlatır, Sert görünüşünü değiştirir. Bilge kişi zamanını ve yolunu bilir. Çünkü her işin bir zamanı ve yolu vardır. İnsanın derdi kendine yeter. Kimse geleceği bilmez, Kim kime geleceği bildirebilir? Rüzgarı tutup ona egemen olmaya kimsenin gücü yetmediğigibi, Ölüm gününe egemen olmaya da kimsenin gücü yetmez. Savaştan kaçış olmadığı gibi, kötülük de sahibini kurtaramaz Bütün bunları gördüm ve güneşin altında yapılan her işüzerinde kafa yordum. Gün gelir, insanın insana egemenliğikendine zarar verir. Bir de kötülerin gömüldüğünü gördüm. Kutsal yere giripçıkar, kötülük yaptıkları kentte övülürlerdi. Bu da boş. Suçlu çabuk yargılanmazsa, insanlar kötülük etmek içincesaret bulur. Günahlı yüz kez kötülük edip uzun yaşasa bile, Tanrı'dankorkanların, O'nun önünde saygıyla duranların iyilik göreceğinibiliyorum. Oysa kötü, Tanrı'dan korkmadığı için iyilik görmeyecek,gölge gibi olan ömrü uzamayacaktır. Yeryüzünde boş bir şey daha var: Kötülerin hak ettiğidoğruların, doğruların hak ettiğiyse kötülerin başına geliyor.Bu da boş, diyorum. Mutluluğu övgüye değer buldum. Çünkü güneşin altında insaniçin yiyip içmekten, mutlu olmaktan daha iyi bir şey yoktur Bilgeliği ve dünyada çekilen zahmeti anlamak için kafamıyorunca öyleleri var ki, gece gündüz gözüne uyku girmez İnsan güneşin altında olup bitenleri keşfedemez. Arayıp bulmak için ne kadar çaba harcarsa harcasın, yine de anlamını bulamaz. Bilge kişianladığını söylese bile gerçekten kavrayamaz. Böylece bütün bunları düşünüp taşındım ve şu sonuca vardım:Doğrular, bilgeler ve yaptıkları her şey bilinemez. Onları sevginin mi, nefretin mi beklediğini kimse bilmez. Herkesin başına aynı şey geliyor. Doğrunun, iyinin, kötünün,temizin, kirlinin, kurban sunanla sunmayanın başına gelen şeyaynı. İyi insana ne oluyorsa, günahlıya da oluyor;Ant içene ne oluyorsa, ant içmekten korkana da aynısı oluyor. Güneşin altında yapılan işlerin tümünün kötü yanı şu ki,herkesin başına aynı şey geliyor. Üstelik insanların içi kötülükdoludur, yaşadıkları sürece içlerinde delilik vardır. Ardındanölüp gidiyorlar. Yaşayanlar arasındaki herkes için umut vardır. Evet, sağ köpek ölü aslandan iyidir! Çünkü yaşayanlar öleceğini biliyor, Ama ölüler hiçbir şey bilmiyor. Onlar için artık ödül yoktur, Anıları bile unutulmuştur. Sevgileri, nefretleri, Kıskançlıkları çoktan bitmiştir. Güneşin altında yapılanlardan Bir daha payları olmayacaktır. Git, sevinçle ekmeğini ye, neşeyle şarabını iç. Çünküyaptıkların baştan beri Tanrı'nın hoşuna gitti. Giysilerin hep ak olsun. Başından zeytinyağı eksilmesin. boş ömrün bütün günlerini, bütün anlamsız günlerini sevdiğin karınla güzel güzelyaşayarak geçir. Çünkü hayattan ve güneşin altında harcadığın emekten payına düşecek olan budur. Çalışmak için eline ne geçerse, var gücünle çalış. Çünkügitmekte olduğun ölüler diyarında iş, tasarı, bilgi ve bilgelikyoktur. Güneşin altında bir şey daha gördüm: Yarışı hızlı koşanlar, Savaşı yiğitler, Ekmeği bilgeler, Serveti akıllılar, Beğeniyi bilgililer kazanmaz. Ama zaman ve şans hepsinin önüne çıkar. Dahası insan kendi vaktini bilmez: Balığın acımasız ağa, kuşun kapana düştüğü gibi, İnsanlar da üzerlerine ansızın çöken kötü zamanayakalanırlar. Güneşin altında bilgelik olarak şunu da gördüm, beni çoketkiledi: Çok az insanın yaşadığı küçük bir kent vardı. Güçlü birkral saldırıp onu kuşattı. Karşısına büyük rampalar kurdu. Kentte yoksul ama bilge bir adam vardı. Bilgeliğiyle kentikurtardı. Ne var ki, kimse bu yoksul adamı anmadı. Bunun üzerine, "Bilgelik güçten iyidir" dedim, "Ne yazıkki, yoksul insanın bilgeliği küçümseniyor, söyledikleri dikkatealınmıyor." Bilgenin sessizce söylediği sözler, Akılsızlar arasındaki önderin bağırışından iyidir. Bilgelik silahtan iyidir, Ama bir deli çıkar, her şeyi berbat eder. kAYNAK-tevrat-vaiz bölümü